Faşizm insana kendi saçını kestirir

İrfan Yalın(*)

İranlı kadınlar mollaların kendileri için biçtiği güzellik olgusuna saçlarını keserek cevap veriyorlar

İran’da Molla rejiminin kurallarına uymadığı gerekçesiyle gözaltına alınan 22 yaşındaki Mahsa Amini‘nin gördüğü şiddet sonrası 16 Eylül’de hayatını kaybetmesinin ardından Başkent Tahran ve ülkenin birçok kentinde başlayan gösteriler devam ediyor. 

Sarı yelekli Paris

Metin Yeğin

Eylem günüydü Paris’te. Her cumartesi kente iniyordu Sarı Yelekliler. Şu basit, naylon, bir yerlerde, her yerde beni gör diye giyilen yeleklerdendi, sarı tabii ki.

Eylemler de zaten böyleydi, ‘beni gör’ diyordu insanlar işte.

Onlar basit, sıradan, herkes, biz yani. Karikatür demokrasinin, karikatür figürleri, 4-5 yılda bir katıldıkları seçimden- kağıt kaplama sanatı Origamiyi beklemekten vazgeçip, sokakları, döner kavşakları, otobanları, viyadükleri ve köprüleri kesiyorlardı.

Mollalar devrilecek mi?

Alp Altınörs

İran’da halk protestoları, görülmedik şey değildir.

Molla rejiminin ağır baskısı altında bunalan halkın taleplerini, itirazlarını dile getirebildiği yegane kanal; 5-10 yılda bir patlak veren, birkaç hafta süren sonrasında ise rejimin zor aygıtlarınca bastırılan halk protestolarıdır.

---

2009’da Ahmedinejat’ın seçimleri Musavi’den çalmasına tepki olarak gelişen “Yeşil Hareket”, 2019 Kasım’ında Meşhed’de başlayarak ülke çapına yayınlan anti-kapitalist protestolar bunların en bilinenleridir.

‘Tanrı’ya karşı savaştın, cezan ölüm!’ -/= (Yobazın din cehaletinde sınır yok?!..)

Orhan Bursalı

İran’da “Tanrısal” (!) iktidar, kendi halkına karşı savaşıyor. 

Bu iktidar şiddetle silahla zorla geldi.

---

Şiddetle, silahla, zorla iktidarda kalmak istiyor. Vuruyor, işkence ediyor, öldürüyor ve hızla yargılıyor: Bir protestocuyu “hükümet binasını kundakladığı” iddiasıyla idam cezasına çarptırdılar. Suçlamalar arasında “Tanrı’ya karşı savaş yürütmek”, “ulusal güvenliğe karşı hareket etmek” de var.

Ukrayna savaşında Almanya nereye gidiyor?

ERHAN NALÇACI

‘Avrupa emekçi halkları sadece ücretleri eriten yüksek enflasyon, ısınma ve barınma sorunuyla karşı karşıya değil, nükleer savaş tehlikesiyle de yüzleşmiş durumda.’

Uluslararası ilişkiler konusunda kalem oynatanlar için Almanya sermayesinin dış politikasını anlamak hiç kolay değil.

İranlı sosyalist feminist Masjedi: Mahsa Amini ayaklanması artık bir Kadın Devrimi’dir

İlker BAYRAM

İran’ın önceki kuşak kadın aktivistlerinden sosyalist feminist Masjedi, Mahsa Amini eylemleri için “Bu bir Kadın Devrimi” dedi. Masjedi, yeni kuşağın farkını anlatırken, kendilerine, “Sizin korkaklığınız yüzünden bu rejim hâlâ ayakta” dediklerini aktardı.

Artı Gerçek – Komşu İran’da 22 yaşındaki Mahsa Amini’nin saçının teli göründüğü gerekçesiyle ahlâk polisi tarafından gözaltına alınması sonrası patlak veren kitlesel protestolar birinci ayını doldurmuş durumda.

---

‘İran İslam Devrimi’nin temellerinin atıldığı şehir olarak bilinen Kum’da doğup büyümüş feminist ve sosyalist yazar Fatemeh Masjedi’yle, geçmiş kuşak sosyalist-feminist mücadele ile son eylemlerin bağını ve farklılıklarını konuştuk.

Komünist, Yahudi, eşcinsel vb. düşmanı Naziler, toplumunu nasıl yoğurmuştu?

MURAT SEVİNÇ

İletişim Yayınları’nın faşizm serisinden yeni ve çok etkileyici bir kitap daha yayınlandı.

Yazarı, Daniel Lee: ‘SS Subayının Koltuğu –

Bir Nazinin Gizli Yaşamının Peşinde’ (çev. Büke Temizler).

Eseri tanıtacağım, ancak ‘SS Subayının Koltuğu’na geçmeden önce, aynı temaya ilişkin daha önce Gazete Duvar için kaleme aldığım bazı kitaplardan bir kez daha söz edip, onları ‘alıntılarla’ hatırlatıp yeni kitaba bir sonraki yazıda geçeceğim.

İran’da sınıflar yok mu?

ERHAN NALÇACI

‘İran’da tekrar İşçi Konseyleri kuruluyor, grevler yaşanıyor. İllegal birçok Marksist örgütün kurulduğu söyleniyor. Bu sefer değilse bile bir vadede İran devrimini arıyor.’

Mehsa Amini’nin ahlak polisi tarafından başörtüsünün uygunsuzluğu nedeniyle gözaltına alınması ve gözaltında darp edilmesi nedeniyle yaşamını yitirmesinin ardından başlayan ayaklanma nerdeyse bir ayına yaklaşıyor.

---

İran Devleti ayaklanmaya katılanların yaş ortalamasının 15 olduğunu ve ayaklanmanın kandırılmış gençlere dayandığını söyledi.

İranlı kadınlar: İran halkı, bu sistemde kimsenin güvende olmadığının farkında

Yağmur Kaya

İran’da Mahsa Amini’nin ahlak polisi tarafından öldürülmesinin ardından başlayan direniş büyüyor. İranlı kadınlar, küçük yaştan itibaren yaşadıkları şiddeti tüm dünyaya anlatıyor.

Artı Gerçek- İran’da 22 yaşındaki Mahsa Amini’nin, İran’ın “Ahlak Polisi” olarak bilinen “Gasht-e Ershad” yani “Rehber Devriyeleri” tarafından öldürülmesi sonrası başlayan protestolar üç haftayı geride bıraktı.

---

İran İslam Cumhuriyeti’nin sert dini kurallarına ve kuralların uygulayıcılarına karşı kadınların öncülüğünde başlayan eylemlere dünya çapında da kadınlar başörtülerini yakarak ve saçlarını keserek destek veriyor.

Almanya’nın dilemması: Gaz mı insan hakları mı?

 Mühdan Sağlam 

Ekonomisi ve değerleri arasında sıkışmış olan Almanya, daha önce özellikle Suudi Arabistan’a dönük tutumunu görmezden gelecek boyutlarda adımlar atıyor.

Rusya’nın Ukrayna işgaliyle başlayan Ukrayna Savaşının değiştirdiği en önemli dinamiklerden biri Rusya ile AB arasındaki enerji köprülerinin atılması. AB, Rusya’nın en önemli enerji pazarlarından biriydi.

Bu ortaklık özellikle doğalgaz açısından önemli bir köprüydü. Rusya, 2021’de AB’nin doğalgaz talebinin yüze 40’ını tek başına sağlamıştı.

Demokratik monarşi, antidemokratik cumhuriyet ve rahmetli Kraliçe…

MURAT SEVİNÇ

Yaklaşık iki yıl önce, ‘hazır anayasa tartışması gündemde değilken anayasal konuları sakince konuşmak iyi olabilir’ kanısıyla, yirmi küsur ‘sistem tartışması’ yazısı kaleme almıştım, onlardan birkaçı İngiliz anayasa tarihi ve parlamenter sistem üzerineydi.

Şimdi, kraliçenin ölümü nedeniyle bir kez daha monarşi-cumhuriyet tartışması gündeme geldiği için, bazı kavramlar ve İngiltere üzerine bir-iki şeyi yinelemek istiyorum.

Bu yazıda lafı uzatmayıp (!) 1923’teki ‘Cumhuriyet’ tercihi ya da zorunluluğu hakkındaki yazıları, konu hakkındaki külliyatı, 1960’lar-70’ler akademisi içindeki bazı yaklaşımları göz önünde bulundurarak, ölmez sağ kalırsam, ekim sonunda yazacağım.

‘Mesele sadece başörtüsü değil…’

Hediye Levent

“Hiçbir zaman İran’daki kadınlar Suudi Arabistan’daki ya da diğer Arap ülkelerinde olduğu gibi köşelerine çekilmeyi kabul eden kadınlar olmadılar.

Muhafazakâr kadınların da sokaklarda çok görünür olduğunu da biliyoruz.

Bu Şiilik nosyonu ile alakalı bir durum.

---

Bence İran toplumunda kadın çok baskın bir unsur.”

Putin’in seferberlik ilanı -/= Rus halkı başından beri bu savaşı benimsemedi. Kardeş gördüğü Ukrayna halkıyla savaşmak istemedi. Evlatlarını savaşa göndermeyi kabullenmedi.

Alp Altınörs 

Rus ordusunun Ukrayna’yı işgali, Putin’in beklediği gibi gitmiyor.

Savaşın ilk aşaması, Rus ordusunun Kiev önlerinden çekilmesiyle sonuçlanmıştı.

Doğu Ukrayna’ya daraltılmış ikinci aşamasında da Ukrayna’nın Harkov vilayetindeki etkili karşı hücumu, Izyum kentinin de düşmesiyle birlikte Rus cephe hattının toptan çöküşü tehlikesi gündeme geldi.

---

Bunun üzerine Putin yönetimi, üç önemli adım attı:

Ellerini yıkamaları boşunadır…

Ceren Gündoğan

İzlerken nefesimizi kesen sokakta dövüldüğü ana ait kısa videodan geriye Jîna’nın kulaklarımızdan gitmeyen acı dolu bağırışı kaldı.

Cinayetinden despotik İran devleti sorumludur.

Devlet aygıtının topluma uyguladığı ceza yöntemleri rejimin özelliklerine göre, caydırıcılıktan bitimsiz ezaya geniş bir yelpazedir.

Rejimin özelliği ne olursa olsun, ceza olgusu kitle kontrol yöntemidir de diğer yandan.

Herhangi bir canı, canlıyı öldürme hakkı hiç kimseye tanınmamışken, bir devletin vicdanları yatıştırmak gerekçesine dayanarak hukuk yoluyla işlediği cinayet vicdanları sonsuza kadar kanatır.

Mollaları da vururlar

ORHAN GÖKDEMİR

 ‘Aydınlık karanlığı doğuruyorsa, karanlık da aydınlığı doğurur. İran’da bir yangın var. Varsayalım faili belli değil. Bu işler yangın çıkmadan olmaz, belli olan bu.’

“Nerde petrol orda dur
Mefailün Failün
Gâvura benzin gerek
Failatün Failün
Gâvura benzin gerek…”

---

İran tarihi ile Türkiye tarihini ayıran ender şeylerden biridir petrol. İran’da petrol vardır, modern tarihini bu şekillendirmiştir. Türkiye’de petrol yoktur, modern tarihini bu şekillendirdi. Gerisi ortak bir hikayedir.